دوشنبه 6 آذر 1396
نویسنده: Alireza Ayatollahi ( Tehran.Iran ( علی رضا آیت اللهی ( ایران.تهران ) |
یکشنبه 5 آذر 1396
نویسنده: Alireza Ayatollahi ( Tehran.Iran ( علی رضا آیت اللهی ( ایران.تهران ) |
تاریخ مردم شناسی در ایران (6)
نخستین مساعی ، و نخستین کتابهای چاپ شده مرتبط ( منابع ) مردم شناسی در ایران
پس از قیام ملٌی که سیاست زدائی به
مطبوعات کشیده شد حتی برخی از مطبوعات روزانه متوجٌه جانشین ساختن « مطالب جذٌاب »
به منظور جلب خواننده شدند که از آنجمله بودند :
-
تاریخ اماکن ، باستانشناسی و هنرهای سنٌتی
-
گویش ها و امثال و حکم
-
سفرنامه ها و گزارش هائی حتی الامکان جامع از محل ها که به مونو گرافی مشهور
شدند
صرفنظر از آنچه که در روزنامه ها و مجلٌه های آن زمان آمده است نخستین کتابهای
مونوگرافی از جلال آل احمد ، احمد اقتداری و ع . صفائی است .
در این نیمه نخست دهه 1340 سازمان اداری کشور ( دولت ) نیز بیشتر متوجٌه فرهنگ
و بخصوص فرهنگ عامٌه شد و به تدریج مطالعات دولتی فرهنگ عامه نیز شکل می گرفت .
از جمله کتابهای مرتبط در 1331-1335 :
کوهی کرمانی . پانزده افسانه روستائی . 1333 .
دکتر ابوالقاسم جنتی عطائی . بنیاد نمایش در ایران . 1333 .
سید جلال آل احمد
جلال ال احمد . اورازان . 1333 .
منوچهر ستوده
منوچهر ستوده . فرهنگ گیلکی . 1333 .
عبدالعلی کارنگ . تاتی و هرزنی . 1333 .
عبد العلی کارنگ . خلخالی . یک لهجه از آذری . 1334 .
علی اصغر مجتهدی . امثال و حکم در لهجه محلی آذربایجان . 1334 .
یهودا بروخیم . ضرب المثل های فارسی و انگلیسی . 1334 .
احمد اقتداری . لارستان کهن . 1334
احمد اقتداری . فرهنگ لارستانی . 1334 .
دکتر علاء الدین پازارگادی .یک بحث جدی در باره خنده و شوخی . 1334 .
محمد تقی دامغانی . احوال شخصیه زردشتیان ایران . 1334 .
هانری رنه دالمانی . سفر نامه از خراسان تا بختیاری . 1335 .
اداره کل هنرهای زیبای کشور . اهنگ های محلی مناطق جنوب ایران . 1335
ع . صفائی . دماوند . 1335 .
دکتر صادق کیا . گویش آشتیان . 335 .
سوش سروشیان . فرهنگ بهدینان . 1335 .
احمد کسروی . تاریخچه چپق و غلیان . 1335 .
شاردن . سیاحتنامه شاردن . 1335. 7 جلد .
ادوارد برون . تاریخ ادبی ایران . 1335 .
دکتر رضا زاده شفق . ایران از نظر خاورشناسان . 1335 .
سعید نفیسی . تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران در دوره معاصر . 1335 .
شنبه 4 آذر 1396
نویسنده: Alireza Ayatollahi ( Tehran.Iran ( علی رضا آیت اللهی ( ایران.تهران ) |
تاریخ مردم شناسی در ایران (5)
نخستین مساعی ، و نخستین کتابهای چاپ شده مرتبط
( منابع ) مردم شناسی در ایران
در دهه 1330 شاهد بنیانگذاری مراکزی در اصولا" در فولکلور یا فرهنگ عامه
شدیم که شاید نخستین آن برنامه ی « قصٌه ظهر جمعه » از فضل الله صبحی مهتدی بود
(1) که به تدریج تبدیل به « مرکز فرهنگ مردم » در سازمان رادیو تلویزیون از سوی
طرفداران صادق هدایت و همسر شاه معدوم گردید ؛ و بخصوص « اداره کلٌ فرهنگ عامٌه »
در وزارت فرهنگ و هنر آن زمان با همکاری تحصیلکردگان رشته های همجوار مردم شناسی ،
باستانشناسی و ادبیات چون دکتر صادق کیا ؛ و در اینجا تحت حمایت غیر مستقیم یکی از
خواهران شاه و همسر وزیر وقت فرهنگ و هنر .
یحیی ذکاء . گویش کرینگان . 1323 ؟.
اداره موسیقی . ترانه های ساحل مازندران . 1323 .
لطف الله مبشری . آهنگهای محلٌی . 1323 . و 1338 .
اوژن فلاندن . سفر نامه اوژن فلاندن به ایران . 1324 .
احمد افشار شیرازی و ده نویسنده دیگر . جشن سده . 1324 .
محمد بهمن بهمن بیگی . عرف و عادت در عشایر فارس . 1324 .
صبحی فضل الله مهتدی
صبحی فضل الله مهتدی . افسانه های بوعلی سینا.
دکتر فووریه . سه سال در دربار ایران . 1326 .
صبحی فضل الله مهتدی . افسانه ها . 1338 ؟ .
صبحی فضل الله مهتدی . افسانه ها . جلد دوٌم . 1325
محمد کیوان پور مکری . نامهای پرندگان در لهجه های کردی . 1326 .
امیر قلی امینی
امیر قلی امینی . فرهنگ عوام یا تفسیر امثال و اصطلاحات زبان فارسی
امیر قلی امینی . سی افسانه از افسانه های محلی اصفهان
فروغ نیا . طباخی گیلان
مهدی بهرامی . صنایع ایران . 1327 .
روبیک گریگوریان . ترانه های روستائی ایران . 1327 .
ناصر محسنی . جغرافیای طبیعی ، اقتصادی ، تاریخی و سیاسی کردستان . 1327 .
حسینعلی ممتحن . تحقیق در احوال و مذاهب و رسوم صابیان عراق و خوزستان . 337 .
دکتر محمد مکری . گورانی یا ترانه های کردی . 1329
محمود دانشور . دیدنیها و شنیدنیهای ایران . 1329 .
احمد علی کهزاد . افغانستان و ایران . 1330 .
یوسف رحمتی . فرهنگ عامیانه . 1330 .
دکتر صادق کیا
دکتر صادق کیا . واژه نامه گرگانی . 1330 .
(1)
نویسنده حاضر از پانزده سالگی با آن
برنامه همکاریی باصطلاح افتخاری داشت .
چهارشنبه 1 آذر 1396
نویسنده: Alireza Ayatollahi ( Tehran.Iran ( علی رضا آیت اللهی ( ایران.تهران ) |
تاریخ مردم شناسی در ایران (4)
نخستین مساعی ، و نخستین کتابهای چاپ شده مرتبط
( منابع ) مردم شناسی در ایران
در بررسی نوشته های مردمشناختی فارسی در دهه های 1310 و 1320 باید توجٌه داشت
که :
-
مدرنیسم سبب حضور تحصیلکردگان غربی در صحنه و طبیعتا" استفاده ی آنان از
روشهای غربی شده بود
-
ناسیونالیسم حاکم بر توجٌه نویسندگان به « سرزمین » ایران افزوده بود که نگارش
آن بیشتر در حوزه جغرافیا ، به ویژه جغرافیای انسانی صورت می گرفت ، و شباهت
جغرافیای انسانی و مردم شناسی به حدٌی است که در رده بندی کتابخانه ای این دو در
جوار یکدیگر قرار می گیرند .
-
با این وجود مردم توصیف شده در آثار
براون ، سایکس ، کیهان و ... اکثرا" همان مردم با خصوصیات زمان حکومت
قاجاریان هستند .
اد
وووجود آثار امثال براون و ژنرال سایکس که با نگاه بیرونی به بررسی پرداخته اند
کاملا" یک غنیمت است
-
اقبال پژوهشگران بیشتر به جغرافیا ، و ادبیات شفاهی چون گویش ها ، و موسیقی
بوده است
از آنجمله اند :
مسعود کیهان . جغرافیای مفصل ایران . 1311 .
بدر الملوک بامداد . طباخی . 1312
کوهی کرمانی . چهارده افسانه از افسانه های روستائی ایران . 1314 .
عباس شوقی . دشت گرگان . 1314
ادوارد براون . یک سال در میان ایرانیان
سایکس . هشت سال در ایران . 1315 .
تقی بهرامی . فرهنگ روستائی یا دائره المعارف
فلاحتی . 1316 .
صادق کیا . واژه نامه طبری . 1316 .
بهمن کریمی . جغرافیای مفصل تاریخی غرب ایران . 1316 .
دکتر ج کریستی ویلسن . تاریخ صنایع ایران . 1317 .
م . مقدم . گویشهای وفس و آشتیان و تفرش . 1318 .
دکتر بر افروخته . تاریخ سواری و سوارکاری در ایران . 1320 .
حاج میرزا محمد حسین قریب . ساز و آهنگ باستان ، یا تاریخ موسیقی . 1320 .