تبلیغات تبلیغات سه شنبه 21 آذر 1396
نویسنده: Alireza Ayatollahi ( Tehran.Iran ( علی رضا آیت اللهی ( ایران.تهران ) |
تاریخ مردم شناسی در ایران (16)
نخستین مدرس مردم شناسی در علوم اجتماعی ؟ (1)
برخی از نخستین فارغ التحصیلان ( فوق لیسانس ) رشته علوم اجتماعی دانشگاه
تهران مدعی بوده اند که اصولا" درسی تحت عنوان مردم شناسی ، یا انسان شناسی
تا نخستین سالهای دهه 1350 تدریس نمی شده است .
در دهه 1340 سازمان ملل متحد به منظور کمک به توسعه ، در کشورهای عقب مانده و
در حال توسعه ، استادانی را به عنوان کارشناسِ مددکار به آن کشورها اعزام می داشت
که موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران ، که بخصوص از سال تاسیس خود ،
1337 ، در باغ نگارستان ، محل سابق دانشسرای عالی ، در جوار سازمان برنامه ، مستقر
شده بود حتی الامکان از دانش و تجربیات آنان ، به ویژه مطالعات لازم در برنامه
ریزی توسعه ، بهره می گرفت . پی یر بسنیه ، مردم شناس فرانسوی (1) از آنجمله بود .
پی یر بسنیه به عنوان کارشناس سازمان یونسکو در سال 1339 در ایران و بیشتر در
مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی مستقر بوده است . آنچنان که گفته اند سخنرانی های
وی تحت عنوان روش تحقیق در علوم اجتماعی که به زبان فرانسه ایراد و توسط
دکترعلیمحمد کاردان ، رئیس وقت آموزش مؤسسه ، به فارسی ترجمه می شده است در زمستان
همان سال به ترجمه ، تدوین و تکمیل دکتر علیمحمد کاردان جمع آوری و در سال 1340
توسط همان مؤسسه تحت عنوان « روش مردم شناسی » ( ابتدا به زبان فارسی و بعد به
زبان فرانسه نیز ) چاپ و منتشر شده است . حال آنکه بنا به تاریخ شفاهی ، مترجم و
همکاروی ، دکترکاردان ، حاضر به تدریس روش مردم شناسی پس از وی نگردیده است ؟.
دکتر ناصر تکمیل همایون ، از فعالان آنزمان علوم اجتماعی در مقاله « جایگاه
فرهنگی استاد فرزانه دکتر غلامحسین صدیقی » که به مناسبت صدمین سال تولد آن استاد
بزرگ تکثیر شده است آورده است :
« دکتر صدیقی که خود در سال 1316 طرح
و دستورکار تشکیل موزه مردم شناسی تهران را تهیه کرده بود ، تدریس این درس را در
دانشکده ادبیات توسط استادان جوان معمول نمود و در مقام سرپرست کمیتهء انسان شناسی
شورای مرکز تحقیقات علمی مناطق خشک ( از تیر ماه 1338 ش ) کوشش های بیشتری را تقبل
کرد به عنوان عضو انجمن آثار علمی ، از پژوهشهای باستانشناسی و تاریخی و انسانی و
جغرافیای تاریخی و انسانی ، تشویق و ترغیب به عمل آورد . » .
استادان جوان ؟
در آن زمان قاعدتا" پس از دکتر صدیقی که ریاست عالی مؤسسه را برعهده
داشته است ، دکتر احسان الله نراقی ، رئیس ( مدیر ) مؤسسه ، دکتر علیمحمد کاردان
رئیس آموزش مؤسسه ، دکتر محمد علی جمشید بهنام ، دکتر نادر افشار نادری ، دکتر
ظفردخت اردلان ، و.... قرار داشته اند .
دکتر احسان الله نراقی به گفته ی خود وی در سال 1350 ، هیچگاه و در هیچ کجا
مردم شناسی تدریس نکرده است . بنظر ما تدریس مردم شناسی توسط دکتر جمشید بهنام نیز
بعید می نماید .
(1)
پی یر بسنیه در اواخر عمر مسؤول تدریس دروس مردم شناسی در دانشگاه نیس ، در
جنوب شرقی فرانسه بود و دکتر جمشید هومن ، استاد کنونی مردم شناسی در دانشگاه
مازندران ، از دانش آموختگان مکتب وی به شمار می رود .
یکشنبه 19 آذر 1396
نویسنده: Alireza Ayatollahi ( Tehran.Iran ( علی رضا آیت اللهی ( ایران.تهران ) |
تاریخ مردم شناسی در ایران (15)
نخستین گردآوریها ، یادداشتها و مقالات چاپ شده مرتبط ( منابع ) با مردم شناسی
در ایران
برخلاف اکثر کشورهای پیشرفته ی جهان که نوشته های مردمشناختی و حتی فولکلوریک
نویسندگان معتبر در نشریٌات مرتبط و معتبر به چاپ رسیده منتشر می شده اند در ایران
شاهنشاهی دهه 1340 در کنار نوشته های نویسندگانی مشهور و مرتبط ، صدها و شاید
هزاران نوشته از هرکسی که خود را قادر به تعریف رسم و عادت و قصٌه و شهری می دیده
است ، و غالبا" بدون نام نویسنده ، در هر روزنامه و بخصوص مجلٌه ( هفته نامه ) ای
به چاپ می رسیده و منتشر می شده است .
مهمترین آثار غیر کتابی در این دوره :
1331 : استاد محمد پروین گنابادی (1) – احسان الله یار شاطر – ابراهیم شکورزاده – جمشید سروشیان – غلامحسین یوسفی – ریچارد فرای – ادوارد سابلیه
1332 : محمد امین طوسی - یحیی ماهیار نوٌابی – ناصر پاکدامن
1333 – نصرالله فلسفی – عبدالعلی دستغیب – منوچهر مرتضوی
1334 : محمد رضا مقتدر – محمود تفضلی
1335: عبدالله ایٌوبیان – زاون هاکوپیان – حمزه سردادور – فرانک لوید
رایت – آرتور کریستن سن
1336 : محمد جعفر محجوب – حبیب یغمائی – علی نصیریان – مودکار پلیس
1337 : عیسی بهنام – سیمین دانشور - علی اکبر افسر یغمائی – محمد علی ناصح –
محمد مقدم – محسن مقدم – حسن شیروانی
1338 : ( و این همان سالی است که دوره آموزشی فوق لیسانس علوم اجتماعی آغاز به
کار کرده است )
ابراهیم باستانی پاریزی – محمد تقی مقتدری – مهدی محقق – هانری ماسه
1339 : سن سونین
و در این سال که برخی آن را اوج فقر ملٌی و ناتوانی دولت در یاریدادنهای
فرهنگی می دانند کتابهای زیر نیز منتشر شده اند :
عبدالله ایوبیان چریکه مم وزین . 1339
احمد امداد . شیراز در گذشته و حال . 1339
یکشنبه 19 آذر 1396
نویسنده: Alireza Ayatollahi ( Tehran.Iran ( علی رضا آیت اللهی ( ایران.تهران ) |
تاریخ مردم شناسی در ایران (14)
نخستین گردآوریها ، یادداشتها و مقالات چاپ شده مرتبط ( منابع ) با مردم شناسی
در ایران
چنانچه مشاهده می شود نخستین گردآوری ها ، یادداشتها و مقالات باصطلاح فولکلوریک
و مرتبط با مردم شناسی در ایران غالبا" به همٌت استادان ادبیات ، نویسندگان ،
شاعران و مورٌخین بوده اند .
در دهه 1330 آثاری از دیگر نویسندگان نیز منتشر شد ، چون :
1323 : یزدانبخش قهرمان – جهانگیر قائم مقامی – محمد قزوینی
1324 : غلامحسین صدیقی – منوچهر ستوده – کریم کشاورز – کیوان پور مکری –
محمد حسین ضیائی بیگدلی – ن . س . رافی –
1325 : محمد معین – محمد دبیرسیاقی – علی جواهر کلام
1325 : تاسیس اداره کلٌ فرهنگ عامه که قبل از همه موزه مردم شناسی را در بر
گرفت .
1326 : ایرج افشار – فضل الله صبحی مهتدی – فریدون توللی
1327 : احمد بهمنیار
1329 : لطف الله مبشری
1330 : جلال آل احمد – مجتبی مینوی – عبدالعلی کارنگ – حسین بصیری –
اقبال یغمائی
شنبه 18 آذر 1396
نویسنده: Alireza Ayatollahi ( Tehran.Iran ( علی رضا آیت اللهی ( ایران.تهران ) |
تاریخ مردم شناسی در ایران (13)
نخستین مساعی ، و نخستین مقالات و یادداشتهای چاپ شده مرتبط ( منابع ) با مردم شناسی در ایران
از آنجا که اساس مردم شناسی بر « توصیف » است و تقریبا" هر نو سواد و کم
سوادی خود را قادر به توصیف ، و چه بسا کسب منافع و از جمله شهرت یافتن در این راه
، می بیند ؛ و از سوی دیگر جاذبه اکثر موضوعات مردم شناسی برای عموم ناشران را در
انتشار مطالب مردم شناسی اقناع می کند ؛ شاید ده ها هزار نوشته در این حوزه ، حتی
از اواخر قرن سیزدهم ، تا کنون در ایران به چاپ رسیده باشد و منتشر شده باشد .
محقق ارجمند و گرامی آقای علی بلوکباشی مهم ترین و معتبر ترین یادداشتها و
مقالات را گرد آوری کرده اند که جای سپاس و تقدیر دارد ؛ از آنجمله :
یادداشت ها و مقالات دهه های 1310 و 1320از نویسندگانی چون :
چند یادداشت و مقاله در دهه ی 1310 که نیافتیم
1312 - علی اکبر دهخدا ( « نیم غاز بابا » در مجلٌه مهر . مرداد 1312 ) – سیٌد عبدالرزاق حسنی
1313 -ذبیح الله صفا – سعید نفیسی – محمد تقی بهار
1315- ن. آ . بلگاردسکی
1317 - علی اصغر شمیم
1318 - صادق هدایت
1320 - ابراهیم پور داوود – لطفعلی صورتگر
كلٌیات.سایت.نویسنده
(168)
پزشكی سنٌتی
(52)
اقتصاد.بازرگانی.بیمه
(189)
معماری . هنرها
(79)
زبان.ادبیات.آموزش
(242)
تاریخ.دین.روحانیت
(215)
تاریخ . دولتمردان و سیاستمداران
(62)
تاریخ.صاحبمنصبان و سایر
(77)
محصولات كشاورزی .
(30)
گردشگری
(11)
جشن ها.نوروز.و...
(67)
عزاداریها.هیئت ها.روضه خوانی ها.,..
(45)
مراسم مذهبی
(121)
مراسم قالی شویان
(9)
شعائر زندگی:تولد.ازدواج ..
(25)
لباس
(38)
خوراكیها و تغذیه
(83)
تفنن و سرگرمی
(37)
طبقه بندی نشده
(3)
یادداشت های آموزشی - پژوهشی فرهنگی
(19)
خاطرات و تاریخ شفاهی با مدد از تاریخ كتبی
(12)
شعر و ادبیات محلی
(5)
یادی از بزرگان دین و مذهب و علم و دانش
(5)
مباحثی علمی و تجربی در حوزه مدیریت و علوم اقتصادی
(4)
