یاد بود هفتمین سال فقدان دکتر محمود روح الامینی – 4 مردم شناسیِ مردم شناسی در ایران - 1

پنجشنبه 10 اسفند 1396

نویسنده: Alireza Ayatollahi ( Tehran.Iran ( علی رضا آیت اللهی ( ایران.تهران ) |

یاد بود هفتمین سال فقدان دکتر محمود روح الامینی – 4

مردم شناسیِ مردم شناسی در ایران - 1

یکی از مهم ترین مسائل مردم شناسی در دهه های قبل از انقلاب اسلامی این بود که می توانست به آسانی ابزار شهرت و وجهه ی اجتماعی هرکسی قرار بگیرد . کسانی که دستی به قلم داشتند به گردآوری فولکلور ، آداب و رسوم و ... می پرداختند ؛ و مهم این بود که یادداشتهای خود را در کتاب یا نشریه ای ادواری به چاپ برسانند . چون همین که چاپ و منتشر می شد ، تقریبا" هرچه که باشد ، اعتبار می یافت ! و اصطلاح « چاپچی » یعنی کسی که با چاپ کردن موضوع یا واقعه ای نادرست آنرا اعتبار می بخشد از اینجا ناشی می شد . حال آنکه هر ناشری متخصص در مردم شناسی ، فولکلور ، و نظایر آنها نبود که مطالب مردم شناختی را پس از ارزشیابی و درصورت ارزش لازم را داشتن ، یا با حکٌ و اصلاح و تصحیح و تکمیل ، چاپ و منتشر کند ؛ و از این رو تقریبا" هرکسی به یادداشت و انتشار مطالبی مردم شناختی ، بخصوص در مطبوعات می پرداخت . به گفته ی یکی از مدیران مطبوعات علمی بنام دکتر حسین آیدین ، هرکس که روابط بهتری با مطبوعات داشت میتوانست مردم شناس و مردم شناس بزرگتری هم محسوب شود ...

دکتر محمود روح الامینی معتقد بود که همین « نوشته ناقص » ، خود یک سرنخ یا قدم اولٌیه است که میتوانه پایه و مایه تصحیح و تکمیل بعدی قرارگیرد و خدمتی به ثبت و ضبط لااقل میراث فرهنگی باشد .

دیگرانی ، مثل پروفسور محسن هشترودی ، استاد محمد پروین گنابادی و انجوی شیرازی معتقد بودند که بیشتر این مطالب مورد تصحیح و تکمیل بعدی قرار نمی گیرند ، به صورت ناقص و غلط در فرهنگ باقی میمانند و بنابر این ضررهائی بیش از منافع می یابند .

پروفسور هشترودی ، استاد پروین گنابادی و انجوی شیرازی ادعای مردم شناس بودن نداشتند و فعالیت های خود را بیشتر در دایره فولکلور ، بخصوص ادبیات شفاهی ، می دیدند . امٌا در آن دوره تعداد بسیار زیادی از متخصصان سایر علوم و مشاهیر بنا به علاقه شخصی ، عرق وطن ، آسان بودن کار و امکان انتشار و بهره برداری سریع و وسیع ، و نظایر اینها به نگارش موضوعات مردم شناختی و اکثرا" چاپ در مطبوعات می پرداختند که کیفیت کار آنان چندان بیشتر از کیفیتِ کار عوام در این امور نبود ؛ و مضرٌات اینگونه نوشته ها بخصوص از نیمه دهه 1350 و تدریس « مردم شناسی » در رشته تحصیلی علوم اجتماعی دانشگاه تهران آشکار می شد که دانشجویان چنان نوشته هائی را حجٌت قرار می دادند و در مباحثه با استادان خود تکیه کلامشان این بود که :

در فلان نشریه چاپ شده است !

نوشته ی فلان نویسنده یا استاد شهیر ( در رشته ای غیر مردم شناسی ) است !

و فراتر از این در زمانی بود که نویسنده یا استادی که خود تحصیلکرده ی رشته مردم شناسی نبود و حتی منابعی علمی در این رشته را مطالعه نکرده بود به نگارش دستور العمل نگارش موضوعات مردم شناسی و انتشار آن در مطبوعات پر تیراژ می پرداخت .

از مواردی که دکتر محمود روح الامینی ، استادی بسیار بسیار خونسرد ، ممکن بود به برخورد با دانشجوی مخاطب خود برسد وجود همین مسئله بود ؛ بخصوص که حدود ده سال خارج از ایران ، در فرانسه ، زندگی کرده فراموش کرده بود که ایرانیان ، شاید بیش از مردمان دیگر ، خود را همه فن حریف و متخصص در تمام امور می دانند ! و چه بسا خود را استاد مردم شناسی هم می شمارند :

مردم شناسی مردم شناسی در ایران !

برچسب ها: تاریخ مردم شناسی در ایران، منابع مردم شناسی ایران، دکتر محمود روح الامینی، مطبوعات ادواری، ارزشیابی منابع، پروفسور هشترودی، محمد پروین گنابادی،

نظرات()

یاد بود هفتمین سال فقدان دکتر محمود روح الامینی - 3

چهارشنبه 9 اسفند 1396

نویسنده: Alireza Ayatollahi ( Tehran.Iran ( علی رضا آیت اللهی ( ایران.تهران ) |

ارسال به

یاد بود هفتمین سال فقدان دکتر محمود روح الامینی - 3

( تاریخ مردم شناسی در ایران – ضمیمه تاریخ مردم شناسی در ایران - عصر پهلوی )

شاید بزرگترین مرجعی که در ایران ، و بمنظور جلب خواننده هرچه بیشتر ، یا حتی به دلیل کمبود مطالب دیگر ، موضوعات مردم شناختی را عجیب و غریب معرفی کرده است روزنامه ها و مجموعا" مطبوعات ادواری بوده باشند که از اواسط حکومت قاجاریان ، قریب به 170 سال پیش از این منتشر شده اند . نخستین روزنامه ها چون کاغذ اخبار ، وقایع اتفاقیه که بعدا" روزنامه دولت عَلیٌه ایران نامیده شده است ، و... محلی به این منظور نداشته اند ؛ لیکن با رونق نشریات ادواری و افزایش حجم آنان اینگونه مطالب نیز به آنها اضافه شده در دهه های 1340 و 1350 ( مثلا" در هفته نامه ی فردوسی ) به اوج رسیده است .

مجموعا" مطالب مردم شناختی نزد مطبوعات فارسی :

کمکی به تکمیل صفحات نشریات بوده است

جذٌاب ، وجالب توجٌه خواننده و بنابر این خواننده – خریدار بوده است

مطلوب و سرگرم کننده ....

و طبیعی است که به منظور جلب توجٌه هرچه بیشتر خواننده – خریداران به مطالب « عجیب » ، تمسخر آمیز و مورد انتقاد ، و ... که « خرافه » نامیده می شده اند ( از نوع مطالب کتاب کلثوم ننه ) ، و به گمان آنان ارزش کتاب شدن یا حتی مقاله علمی شدن را نداشته اند ، روی آورده اند ؛ و قصد فقط معرفی واقعی و دقیق عقاید و آداب و عادات و رسوم مردم نبوده است .

نویسندگان چنین مطالبی خود غالبا" از عوام بوده در نگارش آنها از روشی علمی استفاده نمی کرده اند و از اینجهت هزاران مطلب مردم شناختی که در مطبوعات یک قرن و نیم اخیر ایران درج شده اند دارای ارزش علمی و شرایط قرارگرفتن به عنوان منابع مردم شناسی نمی نمایند . حال آنکه ، به گفته دکتر محمود روح الامینی ، میتوانند « فهرست موضوعات – چک لیست » یا باصطلاح مورد کاربردِ مکررِ وی « سرنخ » هائی بوده باشند که بخش اعظم عناوین موضوعات مردم شناسی ایران را پوشش می دهند (1) .

مسلما" مطالبی مردم شناسانه هم در مطبوعات علمی و باصطلاح وزین چون پیام نو – تلاش – جهان نو – خوشه – راهنمای کتاب – سخن – کتاب هفته – کاوش – کاوه – مسائل ایران – نشریات دانشکده ها – وحید - یغما و... منتشر شده اند ؛ و حتی مطبوعاتی تحت عناوین « مردم شناسی » ، « نامه علوم اجتماعی » ،« هنر و مردم » ، « کتاب هفته » ، و.... وجود دارند که مطالب بسیار معتبر تری ارائه داده اند و متاسفانه مورد کتابنگاری در خدمت دانشجویان و پژوهشگران مردم شناسی قرار نگرفته اند .

این مهم به کمک دانشجویان و تحت عنوان کارعملی آنان تا حدودی بسیار زیاد امکانپذیر است

برچسب ها: تاریخ مردم شناسی در ایران، منابع مردم شناسی ایران، دکتر محمود روح الامینی، مطبوعات ادواری، کتابنگاری موضوعی، سرنخ، فهرست موضوعی مردم شناسی ایران،

نظرات()

← درباره وبلاگ

مدیر وبلاگ : Alireza Ayatollahi ( Tehran.Iran ( علی رضا آیت اللهی ( ایران.تهران )

← لینکدونی

← طبقه بندی

← آرشیو

← لینکستان

← آخرین پستها

← نویسندگان

Alireza Ayatollahi ( Tehran.Iran ( علی رضا آیت اللهی ( ایران.تهران )
(1412)

← ابر برچسبها

← آمار وبلاگ

کل بازدید :
بازدید امروز :
بازدید دیروز :
بازدید این ماه :
بازدید ماه قبل :
تعداد نویسندگان :
تعداد کل پست ها :
آخرین بازدید :
آخرین بروز رسانی :

POWERED BY MIHANBLOG.COM

Theme is created by: http://www.headsetoptions.org And http://www.mandarinmusing.com