تاریخ مردم شناسی در ایران (49 ) مردم شناسی ، درس مرحوم دکتر نادر افشار نادری در سال 1346

سه شنبه 10 بهمن 1396

نویسنده: Alireza Ayatollahi ( Tehran.Iran ( علی رضا آیت اللهی ( ایران.تهران ) |

ارسال به

دانشگاه تهران . دانشکده ادبیات و علوم انسانی . رشته علوم اجتماعی . شماره درس 01060327

مردم شناسی Ethnology

مجموعه تقریرات استاد محترم جناب آقای دکتر نادر افشار نادری

نیمسال اوٌل تحصیلی 1346 جزوه شماره 1 ( جلسات مهرماه ) . شامل : مقدمه – ساختمان اجتماعی

گرد آوری و تنظیم از : علیرضا آیت اللهی

( انتشار به صورت پلی کپی بوده است . این جزوه بنا به خواست تعدادی از محققان موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی ده نسخه بیش از تعداد دانشجویان کلاس مربوطه تکثیر شده است )

مردم شناسی *

از زمان های بسیار قدیم و حتی از زمان هخامنشیان به بعد ، یونانی ها ، البته بطور خیلی ناقص ، راجع به مردم و ملت های مختلف مطالبی نوشته اند . این مطالب در باره آداب و عادات ملل مختلف بوده و نوشتن آنها تا اواخر قرن 15 ادامه داشته است .

از اوایل قرن 16 اروپائیان به کشف قاره ها و سرزمین های جدید موفق شدند و در این نقاط ، امور و چیزهائی دیدند که معمولا" خلاف عادت بود و یا لااقل با وضع زندگی اروپائی مغایرت داشت . بهمین دلیل بعضی از افرادی که برای پیدا کردن مواد خام ، مخصوصا" فلزٌات قیمتی و جواهرات و همچنین تبلیغ مذهب خود و غیر از آن به این مناطق جدید ( آمریکا ، استرالیا ، آفریقا ) میرفتند تصمیم گرفتند که با توجٌه بمشاهده تازگیهائی که در این سرزمینها وجود داشت و اشکالاتی که در راه مسافران پیش میآمد ، بتدوین شرح مسافرت خود بپردازند و آن را بصورت سفرنامه ای منتشر نمایند . نویسندگان این سفرنامه ها پس از شرح چگونگی خطرات برٌی و بحری که در راه مسافرت برایشان پیش آمده بود ، بتوصیف سرزمینی که به آنجا مسافرت کرده بودند و تازگیهائی که در آنجا وجود داشت ، می پرداختند . مثلا" شرح می دادند که مردم مسکون در این سرزمین ها زبان ما را نمیفهمند ( و حتی این توضیح را نمی دادند که مردم مذکور زبانی مخصوص بخود دارند ) و آداب و عادات ایشان و بخصوص تازگیهائی که در این مورد وجود داشت را نقل میکردند . از جمله این تازگیها شیوه جنگ مردم جدید و اینکه آدمخوار هستند و امثال آن بود . این سفر نامه ها چون حاوی مطالب تازه و جالبی بود طرفداران بسیار پیدا کرد و هنوز هم مورد استفاده مردم قرار میگیرد ... چنانکه پس از سالها از انتشار آنها گذشته است ، هنوز هم مجلات عمومی ما قسمتهایی از آنرا به تفصیل و همراه با عکس های مربوطه بچاپ میرسانند . البته این نکته قابل تذکر است که چون اروپائیان خود را پیشرفته میدانستند ، خواه نا خواه اقوام جدید را وحشی خواندند .

پس از مدتی عده ای پیدا شدند و عقیده داشتند که انسان همیشه بصورت فعلی نبوده است بلکه در ابتدا شبیه به سایر حیوانات بوده و کم کم در اثر تکامل بدین درجه رسیده است . ایشان تکامل مذکور را شامل پنج مرحله می دانستند و عقیده داشتند که در طی این مراحل انسان از صورت میمون ، انسان ابتدائی و.... بصورت امروزی بیرون آمده و فعلا" در مرحله پنجم از تکامل است . سپس گروهی با توجٌه به مساله تکامل انسان که توسط تکاملیون مطرح شده بود ، موضوع دیگری را مطرح کرده عقیده داشتند : مردم بومی که در سرزمینهای جدید یافت شده اند از لحاظ تکامل یک مرحله پائین تر از مردم معمولی قرار دارند . از طرفی مردمشناسان قرن 18 و 19 علاقه داشتند که بچگونگی زندگی نیاکان خود در هزاران سال پیش پی ببرند و چون وسیله ای برای مطالعه زندگی ایشان نداشتند ، بدین فکر افتادند که مرحله زندگی پدران ایشان با مرحله ای که فعلا" اقوام جدید در آن زندگی میکنند مطابقت میکند و بنابراین با مطالعه زندگی اقوام جدید و وحشی میشود بچگونگی زندگی مردم قدیم پی برد .

اولین مطالعات مردمشناسی در مورد پیداکردن اصل و ریشه نهادهای اجتماعی بود . چنانکه عده ای پیدا کردن اصل و ریشه ازدواج را هدف خود قرار دادند و کوشش بعضی دیگر در راه پیدا کردن اصل و ریشه مذهب بود . فی المثل در قسمت مذهب کوشش مردمشناسان بر این بود که به ریشه و اساس اولیه مذهب پی ببرند و خواه نا خواه صور مذهبی که در قبایل جدید وجود داشت را اولین صور مذهبی بشر دانستند . در مورد اصل و ریشه ازدواج ، آسانترین راه بر این بود که امر ازدواج را دارایمراحلی بدانند و ازاینجا بود که مرحله اوٌل آنرا مرحله هرج و مرج دانستند ( یعنی بدانصورت که فعلا" بین حیوانات معمول است . ) شاید بیش از دو قرن طول کشید تا مردمشناسان بتوانند که اصل و منشاء امور ، بخصوص اصل و منشاء نهاد های اجتماعی را بیابند .

می بینیم که تا قرن 19 از لحاظ مردمشناسی تنها مسئله تکامل انسان و مبداء نهادهای اجتماعی مطرح بود و پس از این دو مسئله جامعه نیز مورد توجٌه قرار داشت ....

( ادامه دارد )

· *مردم شناسی ترجمه لغت « Ethnology است .

همچنانکه انسان شناسی را معادل کلمه « Anthropology » ترجمه می کنیم .

البته این دو مبحث تفاوت زیادی با یکدیگر ندارند . امٌا علٌت اینکه کلمه قوم شناسی را به جای لغت اتنولوژی بکار نمی بریم این است که قوم لغت بسیار مبهمی است . مثلا" مقصود از کلمه قوم در اتنولوژی با مقصود از کلمه قوم آنطور که برای قوم یهود و امثال آن استعمال می شود بسیار متفاوت است .

برچسب ها: تاریخ مردم شناسی در ایران، نخستین درس مردم شناسی در دانشگاههای ایران، دکتر نادر افشار نادری، مفهوم مردم شناسی، مفهوم انسان شناسی، مفهوم قوم شناسی، علیرضا آیت اللهی،

نظرات()

← درباره وبلاگ

مدیر وبلاگ : Alireza Ayatollahi ( Tehran.Iran ( علی رضا آیت اللهی ( ایران.تهران )

← لینکدونی

← طبقه بندی

← آرشیو

← لینکستان

← آخرین پستها

← نویسندگان

Alireza Ayatollahi ( Tehran.Iran ( علی رضا آیت اللهی ( ایران.تهران )
(1412)

← ابر برچسبها

← آمار وبلاگ

کل بازدید :
بازدید امروز :
بازدید دیروز :
بازدید این ماه :
بازدید ماه قبل :
تعداد نویسندگان :
تعداد کل پست ها :
آخرین بازدید :
آخرین بروز رسانی :

POWERED BY MIHANBLOG.COM

Theme is created by: http://www.headsetoptions.org And http://www.mandarinmusing.com